در سراسر جهان انواع مختلفی از ماهی قزل آلا زندگی می کنند که خصوصیات زیستی و نژادهای بسیار مختلفی دارند، اختلاف انواع نژاد قزل آلا در نوع غذا، نوع آب، مکان زندگی، بیماری ها، عمرماهی، میزان اکسیژن و ph آب، اندازه و بعضی مسائل دیگر است.
از جمله نژاد های مختلف این ماهی میتوان به قزل آلای ببری، قزل آلای کت رویت، قزل آلای پولادسر، قزل آلای پشت آبی، قزل آلای گاوی، قزل آلای طلایی، قزل آلای آپاچی و قزل‌آلای جویباری اشاره کرد ،اما دو گونه بسیار مهم که در کشور ما مورد استفاده و پرورش قرار میگیرند قزل آلای رنگین کمان و قهوه ای یا ( خال قرمز ) است.
در بین نژاد های مختلف این دو گونه بسیار مناسب برای محیط جغرافیایی کشور ما می باشند . از نوع رنگین کمان آن با توجه به شرایط مختلف بیشتربرای پرورش دادن استفاده می شود.
ماهی قزل آلای رنگین کمان
ماهی قزل آلای رنگین کمان یکی از بهترین انواع نژاد برای پرورش در سراسر دنیا می باشد و از اساسی ترین ماهی ها برای تولید است،از نظر مشخصات قزل آلای رنگین کمان دارای بدنی کشیده، دو باله در سینه، دو باله در شکم، یک باله در پشت وسط است، همچنین دارای دهان بزرگ(که باعث صید بهتر می شود)، فلس دایره ای،نوار رنگین کمانی در دو طرف ماهی و دندان های تیز در سقف دهان می باشد.
ماهی قزل آلای رنگین کمان بیشتر در مناطق آمریکا زیست می کند و ایران هم یکی از مکان های عالی برای این ماهیست که در سالهای اخیر روز به روز پرورش قزل آلا در کشور ما زیادشده و ارزش آن بالا رفته است،نهایت وزنی که برای قزل آلای رنگین کمان در منابع مختلف آورده شده است ۶ کیلوگرم و نهایت طولی که برای این ماهی گزارش شده ۷۰ سانتی متر می باشد.
این ماهی در آبهای سرد زندگی می کند و محیط زندگی آن هم سنگلاخی و شنی است، درجه حرارتی که مناسب زندگی این ماهی باشد۱۴تا۱۷ درجه سانتیگراد است که باید میزان اکسیژن آب۷ میلی گرم و ph آب نیز بین ۵/۸_۵/۶ باشد.
ماهی قزل آلا از حشرات و موجودات ریز رودخانه ها تغذیه می کند و بسته به محل پرورش زمان تخم ریزی آن متغیر است در بعضی از مناطق در فصل بهار و در بعضی مناطق در فصل پاییز و زمستان تخم ریزی انجام می گیرد.
از مزایای پرورش این ماهی رشد سریع و مقاوم بودن به کمبود اکسیژن است در صورتی که در طبیعت و درشرایط غیر پرورشی در دوره اول به ۴۵۰گرم و طول آن ۳۵تا۴۰سانتی متر و در سال چهارم به ۶ کیلوگرم هم می رسد. البته این زمان در شرایط پرورشی بسیار کوتاه تر است.
خواص ماهی قزل آلا
ماهی قزل آلا یکی از بهترین نوع گوشت ها و منابع خوراکی در میان مواد غذایی دیگر است و پرورش آن در سراسر جهان هم نشان دهنده همین موضوع می باشد.
قزل آلا دارای فوایدی همچون منبع بسیار عالی از آهن، بالا بردن مقاومت بدن، بیشترین میزان امگا ۳، درصد بسیار زیاد پروتئین، ویتامین b، ویتامین b۶، ویتامین b۱۲، دارای فسفر، سلنیوم( که برای سالم بودن مغز بسیار مهم است) می باشد، ماهی قزل آلا باعث درمان و پیشگیری از سرطان، آلزایمر، مقاومت پوست در برابر آفتاب سوختگی،استحکام استخوان ها،تقویت سیستم گوارش، سلامت کلیه ها ،جلوگیری و درمان فشار خون، درمان استرس، پیشگیری از حمله قلبی، درمان افسردگی، درمان سرطان سینه، سرطان پروستات و سرطان روده، نظم دهنده به بلوغ جنسی نوجوانان، درمان آسم، رماتیسم و در آخر مفید برای هوش جنین است.
مضرات ماهی قزل آلا
بعضی ها اعتقاد دارند پرورش و خوردن ماهی قزل‌آلا اصلا مفید نیست البته این نظر بسیار اندک است اما هر مسئله و سوال هر چقدر هم کوچک باشد نباید بی پاسخ بماند.
همیشه معیار پاسخگویی به یک سوال منابع و مراکز علمی در همان زمینه است که در هیچ یک ازمنابع علمی نه تنها در مورد ضرر قزل‌آلا صحبت نشده بلکه مقالات و کتاب‌های فراوانی در مورد فواید این ماهی نوشته شده است البته اگر ضرری هم باشد در مورد خود ماهی قزل‌آلا نیست بلکه مربوط به پرورش دهندگان غیرمجاز این ماهی است که به خاطر اینکه میزان تلفات خود را پایین بیاورند در استفاده از داروها و ویتامین ها موارد استاندارد را رعایت نمی کنند و آن ماهی تبدیل به ماهی غیر بهداشتی میشود.
البته این مورد در تمامی مواد غذایی مثل(تولید گوشت گاو،مرغ،رب گوجه،شیر وغیره )صدق می کند و نکته قابل توجه در این زمینه این است که ماهی قزل آلا در صورت پرورش استاندارد بسیار مفید تر از نوع رودخانه ای خود می باشد.
انواع روش های پرورش قزل آلا در منزل
بهتر است که در ابتدا توضیح کوتاهی در مورد پرورش قزل آلا در منزل بدهم همانطور که در اوایل مقاله اشاره شد به خاطر زیاد شدن جمعیت و تقاضای زیاد،پرورش ماهی قزل آلا کاری پرسود است یکی از امتیازات بسیار مهم و جالب این کار انجام دادن آن در وسعت کم و فضای اضافی درخانه می باشد که در اصطلاح علمی به این نوع پرورش ، پرورش ارگانیک می گوییم .
در این روش شما باید یک سیستم طبیعی برای پرورش قزل آلا ایجاد کنید که حتی میتوان آن را به صورت خودکار و اتوماتیک ساخت، این روش تمرین اولیه بسیار خوبی برای بالا بردن تجربه ی شماست و بعد از کسب این تجربه با اعتماد به نفس بیشتری میتوانید در مقیاس بزرگتر اینکار را انجام دهید.
از مزیت های فوق العاده جذاب این روش می توان به آفت زدن خیلی کم،بررسی و کنترل آسان ماهی،پرورش در همه ی ایام سال،ارزان بودن،استفاده از محصولات خودمان برای مصرف شخصی درسال، فروش اضافه بر نیاز خودمان به همسایه ها، دوستان، رستوران‌ها، فروشگاه‌های مواد غذایی وبسیاری از مکان های دیگر اشاره کرد البته این نکته را بدانید که این محصول هیچ وقت روی دست تولید کننده نمی ماند.
پرورش قزل آلا در وان
زمانی که میگوییم پرورش قزل آلا در وان در واقع منظورمان فقط خود وان نیست بلکه استفاده از یک یا چند مخزن بزرگ برای نگهداری ماهی یا حتی کندن و ساختن یک حوض یا برکه کوچک درخانه است.
پرورش قزل آلا در وان بیشتر برای کسانی است که فضای نسبتاً کافی برای پرورش دارند.
البته اگر بخواهید فقط برای خودتان پرورش دهید یک فضای کوچک هم برای شما کافیست
پرورش قزل آلا در بُشکه
پرورش قزل آلا در بشکه بیشتر برای کسانی است که فضای کمتری برای پرورش ماهی دارند مامی توانیم از بشکه های پلاستیکی در این روش استفاده کنیم و یا اینکه آن ها را از وسط جدا و در واقع با آن ها مزرعه پرورش طبقاتی درست کنیم.
در این سبک از پرورش به تنها وسایلی که نیاز داریم بشکه پلاستیکی، لوله های pvc یا لوله آب و دستگاه تصفیه است در ضمن این روش به اندازه ای جذاب می باشد که در پرورش ماهی قزل آلا در سطح گسترده و صنعتی هم از آن استفاده می شود البته با لوازم پیشرفته تر و صنعتی و یکی از سیستم های جدید در اروپاست.
پرورش قزل آلا درمخازن پلاستیکی
در سال های اخیر پرورش قزل آلا در مخازن یا همان تانکر های پلاستیکی از استقبال زیادی برخوردار شده است زیرا مزایای بسیار فوق العاده ای دارد که یکی از این مزایا اشغال فضای بسیار کم برای پرورش است که دلیل آن هم شکل استوانه ای و قرار گیری آن به صورت عمودیست ،دلیل دیگری که این روش را نزد پرورش دهندگان محبوب کرده است استفاده از آن در فضا های شیب دار و کوهستانی است چون این مخازن بر روی چهارچوب های فلزی قرار میگیرند، نظافت این مدل از استخر ها نیز بسیار آسان میباشد و کافیست با باز نمودن در پوش موجود در کف قیفی شکل این مخازن فضولات ته نشین شده را خارج کنیم.
پرورش قزل آلا در استخر های فایبر گلاس
استخر های فایبر گلاس نیز به دلیل هزینه ی پایین و مراحل ساخت راحت نسبت به دیگر روش ها بسیارمحبوب و پر طرفدار است.فایبر گلاس یک نوع پوشش است که از الیاف شیشه و مواد پلیمری ساخته شده است و دارای مقاومت بسیار بالا در برابر خوردگی و دماست.
با استفاده از فنس های فلزی محکم یا چهارچوب های آهنی و فایبر گلاس به راحتی می توانید استخر درست کرده و درآن مشغول به پرورش دادن ماهی قزل آلا شوید.
